به گزارش مشرق، آذربایجان غربی یکی از قطب‌های تولید سیب درختی است که سالانه ۱.۱ تا ۱.۲ میلیون تن سیب درختی در آنجا تولید می‌شود، اما به تناسب این ظرفیت تولید،‌کارخانه فرآوری و تبدیلی این محصول ایجاد نشده و بازارهای صادراتی مناسبی هم برای صادرات محصول مازاد بر مصرف تعریف نشده است.

بنا بر گفته مسئولان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی امسال حدود ۸۰۰ هزار تن سیب تولیدی استان آذربایجان غربی، قطب تولید این محصول، در انبارها مانده و صادرات آنچنان به کندی پیش می‌رود که به گفته مسئولان با این سرعت، ۲۹ ماه زمان خواهد برد تا سیب از انبارها خالی شود، اما ماندگاری سیب بیش از ۶ ماه نمی‌شود. روزانه تنها ۱۰۰۰ تن سیب به هند صادر می‌شود و بازار عراق را به دلیل کاهش بی سابقه ارزش لیر و بازارچه‌های مرزی افغانستان و پاکستان هم به دلیل مسائل سیاسی از دست داده‌ایم.

کارشناسان می‌گویند اگر بخواهیم سیب در انبارهای استان آذربایجان غربی نپوسد، باید میزان صادرات حداقل ۴ برابر شود.

*چرا سیب در انبارها مانده است؟

*کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی

تولید سیب کشور حدود ۵ میلیون تن است که بیش از یک میلیون تن در استان آذربایجان غربی تولید می‌شود که رتبه نخست کشور را دارد، تولید این محصول بیش از نیاز کشور است و بخشی از تولید سیب باید فرآوری شود تا قسمتی از بازار تنظیم شود و مازاد بر آن صادر شود.

با این وجود کمبود انبار و صنایع تبدیلی و کاهش صادرات دو دلیل عمده‌ای است که باعث شده این سیب در انبارها جا خوش کرده و بیم خرابی و فساد آنها نیز وجود دارد.

نیکزاد باغدار سیب در استان آذربایجان غربی به خبرنگار فارس گفت: «صنایع تبدیلی کافی در استان وجود ندارد و دلالان و واسطه‌ها به اصطلاح تو سر مال می‌زنند و به قیمت حداقلی از باغداران خریداری می‌کنند، قیمت‌ها آنقدر کم است که باغدار ترجیح می‌دهد تا به آنها نفروشد و محصول در دستشان مانده است.»

این باغدار گفت سال گذشته ۱.۵ میلیارد تومان ضرر کرده است و امسال نیز این داستان ادامه دارد.

* ضعف صادرات عامل دیگر ماندن سیب دست باغداران

صادرات سیب به کشورهای هند، عراق، افغانستان و پاکستان انجام می‌شد، اما اکنون تنها هند باقی مانده که روزانه ۱۰۰۰ تن سیب به این کشور صادر می‌شود و بقیه بازارها به دلیل مسائل سیاسی از دست رفته است.

بازار عراق را هم ترکیه گرفته است، یعنی کاهش ارزش لیر سبب خیری برای صادرکنندگان شده و اشتهای آنها را برای صادرات به این کشور بیشتر کرده است.

در چند ماه اخیر ارزش لیر ترکیه برابر دلار به یک سوم رسیده و اگرچه اقتصاد کشورش را فلج کرده ، اما گرایش به واردات در این کشور از جمله محصولات کشاورزی و باغبانی از کشورهای همسایه بیشتر شده است.

علی طهوری یک صادر کننده گفت:« پیش از این صادرات انواع محصولات کشاورزی به عراق به راحتی انحام می‌شد، اما اکنون ترکیه این بازار را از ما گرفته است و صادرات ما به عراق کم شده است.»

وی افزود: «بازارچه های مرزی افغانستان ظرفیت مناسبی برای صادرات داشت که به دلیل مسائل سیاسی این بازار را از دست داده‌ایم. صادرات سیب به پاکستان هم  متوقف شده است.

*مشکلات داخلی عامل دیگری بر کاهش صادرات

کمبود کشتی و کانتینر دیگر مشکلاتی است که بر صادرات محصول سیب به هند سایه افکنده است، به گفته بازرگانان، صادرات به هند از مسیر ترکیه و از گمرک بندرعباس انجام می‌شود، اما کانتینر و کشتی کافی در این بندر وجود ندارد که بتواند بیش از ۱۰۰۰ تن سیب را جابجا کند، از سوی دیگر هزینه‌ها هم بالا است و تجار میلی به صادرات ندارند.

*میزان ارز آوری سیب در کشور

بر اساس آمار گمرک ایران، سیب ایران در سالی که گذشت بازارهای صادراتی خود را از میان کشورهای همسایه و حتی دورتر انتخاب کرده است. عراق با واردات ۱۰۵ میلیون دلاری بزرگ ترین بازار سیب ایران است و پس از آن روسیه با ۹۵.۴ میلیون دلار واردات در مقام دوم قرار دارد.

افغانستان با ۵۱.۷ میلیون دلار، هند با ۲۶.۶ میلیون دلار و امارات متحده عربی با ۲۱.۱ میلیون دلار واردات سیب ایران در جایگاه‌های سوم تا پنجم عمده‌ترین خریداران سیب ایرانی بوده‌اند.ایران جایگاه سوم تولید سیب در دنیا را دارد.

*تقویت دیپلماسی غذایی

همان طور که پیداست، ایران بخشی از بازارهای صادراتی خود را به دلایل مختلف عمدتا سیاسی و بخشی سهل انگاری تولید کنندگان و صادر کنندگان و عدم نظارت بر آنها از سوی متولیانشان از دست داده‌ایم. به عنوان مثال، تنها در یک ماه گذشته قطر ۴۸۸ اصله نخل صادراتی ما را برگرداند، روسیه فلفل‌های صادراتی را برگشت داد، هند در دو سه روز گذشته کیوی‌های ما را عودت داد و کشور عمان هم اعلام کرده که نظارت‌های قرنطینه‌ای بیشتری بر محصولات وارداتی اعمال شود.

محصولات کشاورزی سهم عمده‌ای در صادرات ۱۸ میلیارد دلاری غیر نفتی دارد و به ویژه در شرایط تحریم می‌تواند راهگشای مشکلات اقتصادی کشور باشد، کشاورزی کمترین تاثیر را از تحریم‌ها دارد.

همچنان که وزیر جهاد کشاورزی هم بارها تاکید کرده، باید دیپلماسی غذایی در کشور تقویت شود و بازارهای جدید را اضافه کنیم و بازارهای از دست رفته را برگردانیم،  وزارت امورخارجه باید بخشی از همت و تلاش خود را روی دیپلماسی غذایی صرف کند و البته در کنار آنها وزارتخانه متولی تولید و صادرات هم تلاش مضاعف داشته باشند.